Şırnak, “İstihdam ve Yatırım Olanakları Paneli”
27 Mart 2018 günü Güneydoğum Derneği, Şırnak Ticaret ve Sanayi Odası, Dicle Kalkınma Ajansı ve Şırnak Üniversitesi tarafından gerçekleştirilmiş olan, “Şırnak’ta İstihdam ve Yatırım Olanakları Paneline” dair sonuç ve değerlendirmeler:
Şırnak: Ülkemizde güneşin doğduğu yerde olmasına rağmen üzerindeki kara bulutlar hiç dağılmamış, başındaki olumsuzluklar, istenmeyen durumlar hiç bitmemiş, yalnızlığıyla yoğrulmuş bir ilimizdir. Topoğrafik zorluğu, coğrafik konumu yalnızlığını pekiştirmiş. Zor bir coğrafyanın en dibinde, yıllardır kulaklarımıza kazınmış iki dağın arkasında kalmış, Cudi ve Gabar dağları ile Suriye ve Irak sınırları arasında sıkışmış, kendi kaderini çizercesine yaşamış yıllarca.
Güneydoğu bölgemizdeki siyasi çalkantıların ve terör olaylarının en çok olumsuz etkilediği illerimizden olan Şırnak, 2016’daki hendek olaylarının, çukur operasyonlarının en zor aşılabildiği şehir olmuştur. Operasyonlar nedeniyle bir yıla yakın kapalı kalan ilde yaşayan insanların tamamının il dışına çıkmak zorunda kaldığı, operasyonlar sonrası önemli ölçüde geri dönüşlerin olduğu ve halen yapılmakta olan yeni TOKİ inşaatlarının bitmesi sonunda bu dönüşlerin tamamlanacağı belirtiliyor.
2013 yılında da Güneydoğum Derneği olarak Şırnak’a gitmiş, orada “Sürdürülebilir Doğru Kalkınma Panelini” yapmıştık. O zamanki görüntü, siyasi atmosfer, psikolojik ürküntü çok daha ileri boyutlarda idi. Şu anda her yer daha sakin, vatandaş şehirlerarası yollarda rahat, kontrol güvenlik güçlerindedir. Bölgede özlenen bu huzurun devamlılığı bölge halkının yararına ve çıkarınadır. Huzur ortamı olmayan yerlerde yatırım yapılamadığı gibi istihdam da sağlanamadı ve insanların uygar yaşamdan kopmasına zemin hazırlandı. Büyük ölçüde bu sebeplerden dolayı Şırnak diğer illerle kıyaslandığında fakir, eğitimsiz ve geri kaldı, kalkınamadı. 1990 ve sonrasında il yapılan Şırnak gibi diğer illerin durumuna bakıldığında bugün hepsi en az Şırnak’tan bir adım öndeler.
Güneydoğum Derneği olarak;
2011 yılında Doğu ve Güneydoğu Jeotermal Kaynakları,
2012 yılında Doğu ve Güneydoğu Maden Potansiyeli
2016 yılında Doğu ve Güneydoğu Enerji Kaynakları
Konulu çalışmalarımızla bölgenin yeraltı ve yerüstü potansiyelini ve güvenlik sorununu tartışmaya açmıştık. Sunumlardan, anlatımlardan görmüştük ki, bölgede yeteri kadar maden, enerji, jeotermal araması yapılamamış, ancak bu alanlarda zengin kaynaklar olduğu varsayımı ileri sürülmüştü.
Güvenlik sorunu yaşanan yerde devlet bile çalışma yapmakta zorlanıyorsa, yapılan çalışmalar sabote ediliyorsa, özel sektörün yatırım yapması, istihdama katkı sağlaması hepten zora girmektedir. Dışarıdan yatırımcının, yatırımların gelmesi bir yana, bölge işverenleri bile yatırımlarını büyük oranda bölgeye değil diğer bölgelere yaptılar. Bu tür olumsuzluklar bölge halkının fakirleşmesini artırdı, hızla artan nüfus istihdam edilmekte zorlandı. Şırnak istihdam ve yatırım olanakları panelimizdeki konuşmacıların hemen hepsi, resmi rakamları bir kenara bırakacak olursak, iki kişiden birinin işsiz olduğunu belirtti.
Yine bölgede tarım ve hayvancılık, işlediğimiz konular arasında en yoğun olanları idi. Şırnak bölgesinde göçer denilen yayla hayvancılığının yaygın olduğunu görmüştük. Bölgede tarıma elverişli arazi çok olmasına rağmen sulama sorunu olması, GAP’tan faydalanamaması, Dicle’nin buralarda ıslah edilememiş olması, bu arazilerin etkin kullanımını engellemektedir. Hayvancılık gene bölgesel olaylardan en çok olumsuz etkilenen dallardan birisi olmuştur. Şırnak-Siirt civarlarında yaşayan göçerler büyük sürüleriyle kışları Şırnak’ın İdil, Silopi ilçeleri civarında, yazları da Siirt taraflarında geçiriyorlar. Yayla hayvancılığında huzur ve güvenliğin çok önemli olduğu yine yaşanan bölgesel olaylar esnasında görülmüştür.
Tarım, hayvancılık, yeraltı kaynakları ve sınır ticareti Şırnak istihdam panelimizde öne çıkan sektörler oldu. Bu sektörlerle geleceğe umutla bakan, bakmak isteyen Şırnak kamuoyu kendi öz eleştirisini de yapabilir duruma gelmiştir. Bu detayları konuşmacıların sunumları içinde göreceğiz.
Şırnak üniversitesi, başındaki girişimci ve iyi niyetli Rektörüyle geleceğe doğru yelken açmış durumda. Rektör Prof. Dr. Mehmet Emin ERKAN, Veteriner hekim olması vesilesiyle ilin tarım-hayvancılık potansiyelinin farkında ve İdil’de kurulmuş olan Ziraat Fakültesini çok önemsiyor. Üniversite bünyesinde girişimci kadınlara olanaklar sağlayarak istihdam yaratmaya çalışıyor. 2700 kayıtlı, 1600 devam eden öğrencisi bulunan Üniversite yerleşkesi de oldukça güzel, modern ve yeni yapılardan müteşekkil. Şırnaklı bir işadamı tarafından verilen arazi üzerine devlet tarafından inşa edilmiş olan üniversite, Ortadoğu’da huzurun sağlanması durumunda komşu ülkeler için de cazibe olabilecek durumda.