Eğitimin Sosyal ve Kültürel Temelleri*
Veysi ERKEN
Nerede bir insan topluluğu varsa orada insanın eğitilmesi söz konusudur. Tabii ki, insanın eğitilmesi hadisesi insanın ilk büyüdüğü çevredir. Kendi geçmişimize baktığımızda insanın ilk büyüdüğü ve eğitildiği çevre ailesi karşımıza çıkar.
Şartların değişmesi ve aile kavramının hem anlam hem de içerik olarak farklılaşması eğitimin mekanını ve temellerini değiştirmiştir. Aile yerine “okul” denilen mekanlar gündeme gelmiş oldu.
Tabii ki, “aile” yerine, “okul” eğitimde zemin ve temel aramaya başlamış ve doğrudan “mürebbi” fonksiyonunu icra etmeye başlamıştır.
Bunun içindir ki, okulu aile yerine ikame eden yapılar eğitime temeller aranmaya başlamış ve bu arayış günümüzde de sürmektedir.
Tunay Kamer de bir akademisyen olarak “Eğitimin Sosyal ve Kültürel Temelleri”ni irdelemeye çalışmıştır.
Tunay Kamer bir akademisyen olarak özellikle eğitimin sosyal ve kültürel temelleri ile ilgili kavramları, olguları ve olayları derinlemesine tahlile çalışmış, ülkemizden ve diğer ülkelerden örnekler vermiştir.
Yazma, anlama ve yorumlama çabasında olanları hep takdir etmişimdir. Bu anlamda genç akademisyen Tunay Kamer dostumu tebrik ediyorum.
Tunay Kamer hocamızın Eğitimin Sosyal ve Kültürel Temelleri isimli hazırlamış olduğu kitap dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde eğitimin sosyal temelleri ana başlığı altında kavramlar, sosyal yapı, eğitim sosyolojisi yaklaşımları, eğitimin sosyal fonksiyonları ve bazı Türk sosyologlarından bahsedilmiştir.
İkinci bölümde kültür tanımlandıktan sonra kültürün fonksiyonları, kültür politikaları incelenmeye çalışılmıştır.
Üçüncü ve dördüncü bölümlerde Batı ve Türkiye’de eğitimi etkileyen sosyal ve kültürel olay ve olgular üzerinde durulmuştur.
Kitaplar hazırlanır, okunur ve geliştirilir. Tunay hocamızın çalışmasına da bu bakış açısıyla baktığımızda yeni baskılarında daha da geliştirileceğini düşünüyorum.
Umarım ki, kitabın ikinci baskısında bölümlerin tamamı yenilenmiş ve bizim yaşayışımızın temellerini daha açık bir şekilde okuyucuya anlatacak ve benimsetecek bir tarzla karşımıza çıkar.
Bunu temenni etmemin ana sebebi yazılışta kullanılan bakış tarzıdır.
Türkiye’de maalesef sosyolojik çalışmaların ekseriyeti Emile Durkheim bakışı ile gerçekleşmektedir. Bu anlayış Tunay Kamer hocamızın çalışmasında da görülmektedir. Dolayısıyla çalışmada yer alan kavramların ekseriyeti yerli değildir. Ülkemizin dışında da bu tür dayatmalar olduğundan “sosyal bilimlerde alternatif söylemler” geliştirmek isteyen ve geliştiren sosyologlar vardır.
Tunay Kamer’den de beklediğim budur. Soy ismi gibi etrafı aydınlatmasını bekliyorum doğrusu.
Bilindiği üzere “Kamer” “ay” anlamındadır ve “ay” zifiri karanlıkları aydınlatır. Bilhassa dolunay daha güzel aydınlatır etrafı. Tunay hocamız da çalışmalarıyla etrafı aydınlatacaktır diye bekliyorum.
Tunay hocam yeni baskıda eğitim kavramını “maarif” muhtevasında ele alır ve buna göre temellendirirse daha faydalı bir çalışmayı ortaya koymuş olur.
Bilindiği üzere “ kültür” kavramının en kısa tanımlarından biri “yaşayış tarzı”dır. Yaşayış tarzı “maddi” ve “maddi olmayan” form şeklinde tebarüz eder. Maddi olmayan form maddi formu şekillendirir.
Ve her iki form da bir inanışa istinat eder.
Bu bütün toplumlar ve ülkeler için geçerli olan bir olgudur.
Bundan dolayı Tunay hocamdan da beklediğim eğitimi temellendirirken bu mantıkla ve yeni kaynaklarla kaleme almasıdır.
Yeni bir bakışla genelde sosyoloji, özelde eğitim sosyolojisi alanına faydalı ve etkili katkısı olacağından hiç şüphe etmediğim Tunay Kamer hocamızı çalışmasından dolayı tebrik ediyor ve yeni çalışmalarını bekliyoruz.
Eğitimin Sosyal ve Kültürel Temelleri isimli çalışma alana katkı sağlayacak özlü bir çalışmadır.
Hayırlara vesile olsun tekrar.
* Doç. Dr. Tunay Kamer, Eğitimin Sosyal ve Kültürel Temelleri Kavramlar, Olgular ve Olaylar, PEGEM Akademi Yayınları, Ankara 2019.